Keo Tản Nhiệt hay còn gọi là Thermal Paste là một yếu tố không thể thiếu và cực kỳ quan trọng với bộ phận tản nhiệt của máy tính, laptop.Tại sao nó lại cần thiết như vậy? Tại sao để lắp bộ phận tản nhiệt lên CPU, người ta luôn cần tra một lớp keo tản nhiệt lên bề mặt của chúng?
Keo tản nhiệt là gì? Có bao nhiêu loại Keo Tản Nhiệt?
Keo Tản Nhiệt là một dạng hợp chất lỏng được cấu thành từ chất có khả năng dẫn nhiệt cao. Keo tản nhiệt thường được sử dụng để liên kết bề mặt giữa các bộ phận tản nhiệt và bộ phận linh kiện (hay nguồn nhiệt) trong máy tính. Vai trò chính của nó là loại bỏ các khe hở không khí giữa bề mặt tiếp xúc của linh kiện với phiến tản nhiệt, từ đó tối đa hóa khả năng dẫn, truyền nhiệt.
Xem thêm: keo tản nhiệt không cứng dùng tản nhiệt cho linh kiện công suất
Hầu hết các loại keo tản nhiệt thường khá giống nhau và có màu trắng, tuy nhiên thành phần bên trong chúng có khác nhau khiến hiệu quả dẫn nhiệt cũng khác nhau. Chúng ta sẽ có 3 loại keo tản nhiệt thường gặp nhất là:
Keo chứa kim loại: Đây là loại keo tản nhiệt có hiệu năng tốt nhất bởi khả năng dẫn nhiệt rất cao của kim loại. Tuy nhiên kim loại ngoài dẫn nhiệt ra, chúng còn dẫn cả điện rất tốt nên khi sử dụng nếu để keo dính vào phần mạch có thể gây chập rất nguy hiểm cho linh kiện.
Keo có chứa gốm: Loại keo tản nhiệt này có hiệu quả kém hơn một chút so với keo kim loại, bù lại loại keo này có ưu điểm là không dẫn điện nên rất an toàn. Bên cạnh đó chi phí của loại keo này cũng rất phải chăng.
Keo chứa silicon: loại keo thường được bán kèm cùng với tản nhiệt mặc định của CPU và trong các bộ tản nhiệt chất lượng thấp. Hiệu quả của loại keo này kém hơn nhiều so với 2 loại trên.
Keo tản nhiệt hoạt động như thế nào?
Trên lý thuyết, khi nhiệt sinh ra từ CPU sẽ được truyền hết toàn bộ qua bộ phận tản nhiệt nhờ bề mặt tiếp xúc của chúng, rồi tỏa ra môi trường xung quanh. Nhờ đó, nhiệt độ của CPU sẽ được giảm đi và trở nên ổn định. Tuy vậy việc này chỉ có thể xảy ra khi bề mặt tiếp xúc giữa CPU và phiến tản nhiệt hoàn toàn nhẵn 100% và giả thuyết đó gần như không thể xảy ra. Giữa 2 bề mặt tiếp xúc này sẽ luôn tồn tại những khe hở.
Những khe hở này là nơi không khí xuất hiện và không khí thì dẫn nhiệt rất kém, chúng làm giảm hiệu năng của bộ phận tản nhiệt đi rất nhiều. Do đó mà các giáo sư đã cho ra đời Keo Tản Nhiệt để giải quyết vấn đề này, chúng sẽ giúp lấp đầy chỗ trống và giúp liên kết, dẫn nhiệt, truyền nhiệt từ các nguồn nhiệt sang bộ phận tản nhiệt tốt hơn. Những loại keo này tuy không thể dẫn nhiệt bằng kim loại nhưng chúng vẫn truyền nhiệt tốt hơn không khí khoảng 100 lần!
Nếu không được tra và thay thế keo tản nhiệt, máy tính của bạn rất dễ gặp phải vấn đề Quá Nhiệt gây chậm lag, đơ thậm chí là sập máy ngay trong lúc làm việc. Vấn đề này xảy ra quá nhiều không chỉ giảm hiệu năng mà còn làm giảm tuổi thọ của linh kiện và những vấn đề nghiệm trọng hơn.
Cách sử dụng Keo Tản Nhiệt như nào cho đúng?
Xem thêm : keo tản nhiệt cứng sau khi bôi dùng gắn miếng tản nhiệt lên CPU
Bước 1: Làm sạch bề mặt tiếp xúc
Đây là một bước quan trọng trước khi tra keo tản nhiệt nhưng rất nhiều bạn quên hoặc bỏ qua. Lớp keo cũ sau một thời gian sử dụng sẽ bị khô và tạo thành các mảng bám trên bề mặt chip. Nếu tiếp tục tra keo mới lên thì diện tích tiếp xúc của keo với tản nhiệt sẽ giảm đi (do bề mặt không bằng phẳng của lớp keo) và dẫn tới việc tản nhiệt kém hiệu quả.
Cách sử dụng keo tản nhiệt
Thực hiện việc làm sạch bề mặt chip rất đơn giản, bạn chỉ cần sử dụng một tấm vải hoặc khăn mềm cùng với dung dịch tẩy rửa như cồn hoặc axeton. Chú ý không sử dụng các loại chất tẩy rửa có chứa dầu vì lớp dầu trên bề mặt chip sẽ cản trở việc dẫn nhiệt ra ngoài. Bạn cũng không nên để ngón tay chạm lên bề mặt chip vì trên các đầu ngón tay cũng có dầu.
Sau khi chuẩn bị các dụng cụ cần thiết, bạn hãy tiến hành làm sạch bằng cách nhúng vải hoặc tăm bông vào dung dịch sau đó nhẹ nhàng lau sạch lớp keo trên bề mặt chip.
Tương tự như bề mặt chip, phần đáy tiếp xúc của các phiến tản nhiệt cũng cần được làm sạch. Nếu keo cũ còn sót lại nhiều bạn phải lau nhiều lần cho tới khi bề mặt tiếp xúc của tản nhiệt sáng bóng trở lại.
Bước 2: Bôi keo mới
Công đoạn này đơn giản nhưng đòi hỏi bạn khi thực hiện phải cẩn thận và tỉ mỉ. Chúng ta cần là tạo một lớp keo tản nhiệt mỏng và đều trên bề mặt chip chứ không phải cứ thật nhiều keo là tốt.
Chúng ta cũng có rất nhiều cách bôi keo tản nhiệt như theo đường thẳng, chấm, đường chéo, xoắn ốc, … hoặc thậm chí sử dụng ngón tay để dàn keo tản nhiệt.
Tuy nhiên, một điều chắc chắn là bạn không nên sử dụng quá ít keo tản nhiệt nếu không bạn sẽ sớm phải thay GPU và CPU.
Sau khi bôi keo tản nhiệt xong, bạn hãy dùng một tấm bìa hoặc nhựa mỏng (như các thẻ, card visit, …) dàn đều ra 4 phía của chip. Tuyệt đối không sử dụng các vật kim loại vì có thể làm xước bề mặt tiếp xúc. Cách tối ưu hơn là bạn hãy đeo găng tay và dùng đầu ngón tay của mình để dàn đều keo ra một cách tốt nhất.
Có một cách khác để thực hiện việc này đó là đặt tản nhiệt luôn lên chip sau khi nhỏ keo, trọng lượng của phiến tản nhiệt sẽ giúp cho keo được dàn đều về mọi phía. Tuy nhiên nếu lượng keo quá ít thì bề mặt chip sẽ không được che phủ kín và ngược lại nếu quá nhiều sẽ tràn ra ngoài và dù có thừa hay thiếu keo thì bạn vẫn phải làm lại từ đầu nên tốt nhất bạn hãy làm theo cách đầu tiên để đỡ mất công.
Việc còn lại sau khi đã tra keo xong là đặt tản nhiệt vào vị trí. Hãy cố gắng đặt thật chính xác sau đó khóa tản nhiệt lại luôn, tránh nâng lên hạ xuống nhiều lần sẽ làm biến dạng lớp keo và giảm hiệu quả tản nhiệt.
Bao lâu bạn nên thay keo tản nhiệt một lần?
Lời khuyên tốt nhất là bạn nên tra keo tản nhiệt định kỳ 6 tháng một lần để luôn đảm bảo cho bộ phận tản nhiệt có hiệu năng tốt nhất. Cũng đừng quên rằng theo dõi nhiệt độ của các linh kiện, bộ phận trong máy tính của bạn thường xuyên. Khi nhận thấy hiệu suất giảm cùng với nhiệt độ CPU cao, bạn nên bôi keo tản nhiệt mới.
Các tình huống cần tránh:
- Đảm bảo bôi một lượng keo thích hợp, bằng với kích thước một hạt đậu hoặc hạt gạo. Nếu bôi không đủ thì sẽ không che hết được bề mặt cần thiết để tản nhiệt hiệu quả. Nếu bôi quá nhiều thì sẽ làm giảm hiệu quả của keo, do các bề mặt kim loại cách nhau quá xa, cũng như có rủi ro khiến keo tràn vào bo mạch chủ trong quá trình lắp đặt.
- Có lẽ bạn sẽ cảm thấy thích công việc tự tay bôi keo tản nhiệt vào CPU. Nhưng chúng tôi đề nghị bạn nên để áp lực của bệ hoặc tản nhiệt nước làm việc đó thay cho bạn. Bôi bằng tay không đúng cách có thể hình thành các bọt khí trong keo, gây ảnh hưởng đáng kể đến khả năng dẫn nhiệt.
- Việc dùng lại keo cũng tạo ra bọt khí. Nếu có vấn đề xảy ra trong quá trình lắp đặt và bạn phải tháo bộ tản nhiệt CPU ra, bạn nên lau thật sạch tất cả phần keo như đã nói bên trên, sau đó thử lại bằng cách bôi keo mới. Nếu như bạn không còn cách nào khác (ví dụ như trong khi chờ keo mới), thì bạn có thể dùng lại keo cũ. Nhưng hãy nhớ rằng đây chỉ là giải pháp tạm thời và chúng tôi khuyên bạn nên bôi lại đúng cách trước khi sử dụng bộ tản nhiệt CPU dài hạn.