Sò nóng lạnh là gì?
Sò nóng lạnh hay còn gọi là tấm bán dẫn siêu công nghệ hay chip peltier là cấu kiện bán dẫn có tính chất làm lạnh một mặt mặt còn lại được làm nóng .Nói rõ hơn là miếng bán dẫn nhỏ, nhẹ và công suất mạnh (50W) này giúp hút nhiệt mặt có chữ kí hiệu phía trên và thải qua bề mặt bên kia => lượng nhiệt năng ở bề mặt bên kia sẽ bằng tổng nhiệt năng hút từ bề mặt có chữ và lượng nhiệt năng chuyển từ điện năng mà ta đặt vào 2 đầu dây của miếng bán dẫn này.
Do đó trong ứng dụng làm lạnh thì ta tản nhiệt tốt cho mặt nóng càng tốt thì mặt bên kia sẽ càng lạnh, có thể xuống âm độ luôn và đóng tuyết. Nếu đặt vào 2 đầu dây 1 điện áp lớn khiến bề mặt bên kia rất nóng mà không có tản nhiệt đủ thì miếng bán dẫn này (Peltier) sẽ bị hỏng do quá nhiệt.
Cấu tạo của sò nóng lạnh
- Sò nóng lạnh đều có cấu tạo gồm 2 mặt là mặt lạnh và mặt nóng thường lắp kèm tấm tản nhiệt và 2 dây nguồn âm và dương
Thông số kỹ thuật của sò nóng lạnh
- Kích cỡ: 4 cm x 4 cm
- I(A): 5 A -10A(mình đã test với dòng 10A làm lạnh rất nhanh )
- Điện áp : 3 V~ 15,4 V (dòng 1 chiều DC)
- Công suất làm lạnh: 50 W, 90 W, 120 W
- Chênh lệch nhiệt độ 2 mặt: ~67°C (do đó mặt nóng được tản nhiệt càng tốt thì mặt lạnh càng lạnh)
- Nhiệt độ làm lạnh tối đa: – 6 °C .( nếu tản nhiêt của bạn tốt )
Có nhiều loại sò nóng lạnh với công suất khác nhau:
TEC1-12705 : Công suất 50W
TEC1-12706 : Công suất 60W
TEC1-12708 : Công suất 80W
TEC1-12710 : Công suất 100W
TEC1-12715 : Công suất 150W
Ứng dụng của sò nóng lạnh
Bình nóng lạnh
Trong bình nóng lạnh thì 2 mặt của Peltier áp vào 2 bình: 1 bình sẽ được áp vào mặt làm lạnh và bình còn lại áp vào mặt nóng để giải nhiệt nên tạo ra nước nóng => vừa tạo ra được nước lạnh và nước nóng mà không cần làm thêm phần tản nhiệt.
Máy lạnh
Có thể dùng sò nóng lạnh trong những dự án máy lạnh mini cho bể cá, chuồng thú,…..
Ngoài ra cũng có thể dùng miếng trong các sản phẩm làm lạnh ,làm mát như tủ lạnh ,tủ mát ,minibar ,chiller ,cây nước nóng – lạnh ,máy ướp bia ,bộ làm mát bể cá ,bộ tản nhiệt CPU vv… hoặc áp mặt không có chữ (mặt nóng) vào 1 vật tỏa ra
hiệt (Vd: lốc xe máy, mái nhà buổi trưa,…) còn mặt kia cho tiếp xúc với vật có nhiệt độ mát (Vd: miếng nhôm giải nhiệt tiếp xúc với nước hay gió mát,…) thì ta sẽ có 1 điện áp giữa 2 đầu miếng Peltier này => đã tạo được máy phát nhiệt điện mini để thắp sáng đèn led, đồng hồ điện từ, quạt điện mini,…
Cũng có thể ghép nối tiếp nhiều miếng Peltier với nhau để tăng hiệu quả và công suất của chúng với cách ghép cực tính giống như ghép nối tiếp pin.
Lưu ý
- Không được ghép song song những miếng Peltier với nhau, nếu không sẽ vô tác dụng
- Khi sử dụng sò nóng lạnh, nếu chưa gắn tản nhiệt cho mặt nóng của sò thì không được cấp điện quá 30s, sẽ làm cháy sò
Cách kiểm tra sò nóng lạnh sống hay chết
Ở phần trên, chúng ta đã biết về khái niệm, cấu tạo và ứng dụng của sò nóng lạnh. Có thể thấy rằng, đây là một linh kiện vô cùng quan trọng trong các thiết bị điện ngày nay. Nếu sò nóng lạnh bị hỏng sẽ làm ảnh hưởng đến hoạt động của thiết bị điện. Vậy nên, biết được cách kiểm tra sò nóng tủ lạnh cũng như cách đo sensor tủ lạnh là rất cần thiết.
Dưới đây là 2 cách kiểm tra sò nóng lạnh mà bạn có thể tham khảo:
Cách 1: Sử dụng đồng hồ vom
Với cách kiểm tra sò lạnh tủ lạnh bằng đồng hồ vạn năng, bạn thực hiện theo các bước hướng dẫn sau:
Bước 1: Ướp sò lạnh vào ngăn đông của tủ lạnh (môi trường nhiệt độ âm) trong khoảng 1 giờ sau đó lấy ra
Bước 2: Sử dụng đồng hồ vạn năng đo ở thang đo điện trở X1
Bước 3: Quan sát màn hình hiển thị.
- Nếu thấy đồng hồ không lên kim thì nghĩa là sò lạnh đã bị hỏng.
- Nếu đồng hồ vạn năng lên kim, hãy tiếp tục để sò lạnh ở môi trường nhiệt độ thường thêm khoảng 15 phút rồi tiến hành đo lại. Trường hợp đồng hồ vẫn lên kim có nghĩa sò lạnh đã bị kẹt tiếp điểm (thường đóng) đã hỏng. Còn nếu không thể đo được (đồng hồ không lên kim) thì sò lạnh còn sống, tiếp điểm đóng nhả còn tốt.
Cách 2: Quan sát sò lạnh từ bên ngoài
Nếu gia đình bạn không có sẵn đồng hồ vom thì có thể kiểm tra sensor tủ lạnh bằng cách quan sát sò lạnh từ bên ngoài. Nếu thấy sò lạnh xuất hiện tình trạng đọng nước ở trong thì có nghĩa là sò lạnh đã kẹt tiếp điểm.
Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng bình gas lạnh xịt thẳng trực tiếp vào sò lạnh để lấy nhiệt âm một cách nhanh nhất.
Ngoài việc đo sò lạnh để biết được bộ xả tuyết ở tủ lạnh có hoạt động tốt hay không bạn cũng cần phải kiểm tra các linh kiện khác trong đó có điện trở xả tuyết và bộ chỉnh thời gian tủ lạnh.
Cách sửa tủ lạnh bị hỏng sò lạnh
Khi sò lạnh của tủ lạnh bị hỏng thì bộ phận xả đá sẽ không thể hoạt động bình thường được, dẫn đến việc băng đá tụ lại đóng trên dàn lạnh sẽ ngày càng nhiều, về lâu về dài sẽ phủ kín toàn bộ dàn lạnh và làm kẹt cả quạt dàn lạnh. Vậy nên, bạn cần phải kiểm tra và sửa chữa kịp thời. Các bước thực hiện như sau:
Bước 1: Dọn dẹp thực phẩm đang cất trữ trong ngăn đông tủ lạnh
Bước 2: Tháo rời lớp vỏ dàn lạnh và tiến hành kiểm tra sò lạnh. Dùng đồng hồ vạn năng, đặt về chế độ đo thông mạch. Đặt hai que đo của đồng hồ vào hai tiếp điểm của sò lạnh. Nếu xuất hiện kim không thông mạch thì sò lạnh hoạt động bình thường, lỗi ngăn đông xuất phát từ chi tiết khác tại dàn lạnh. Nếu kim thông mạch không xuất hiện thì chứng tỏ sò lạnh bị hư hoặc lỗi tiếp điểm.
Bước 3: Nhẹ nhàng phá bỏ lớp đông đá tại ngăn đông hoặc để lớp đá tự tan rồi tiến hành lau khô ngăn đông.
Bước 4: Rút linh kiện cũ ra và thay thế sò lạnh cùng loại tương thích với tủ lạnh. Sử dụng đồng hồ vạn năng kiểm tra lại sò lạnh lại một lần nữa và lắp ráp vỏ dàn lạnh vào vị trí ban đầu.
Bước 5: Sau 15 phút, kiểm tra lại quá trình làm lạnh tại ngăn đông.